- مشخصات کتاب
- فهرست تفصیلى مطالب
- پیشگفتار:
- مقدمه:
-
بخش اول: تفسیر
- فصل اول: تعریفها
-
فصل دوم: معیارها
-
معیارهاى تفسیر معتبر:
- اشاره
- 1. مفسر داراى شرایط، آن تفسیر را بیان کند
- 2. پیروى از روش صحیح در تفسیر قرآن
- 3. رعایت عناصر مطلوب در تفسیر
- 4. تفسیر قرآن نباید منافات با سنت قطعى (خبر متواتر یا خبر واحد محفوف به قرائن) داشته باشد
- 5. تفسیر قرآن بدون پیش داورى (پیش فرضهاى غیر ضرورى)
- 6. تفسیر یک آیه نباید مخالف با آیات دیگر قرآن باشد
- 7. تفسیر قرآن نباید مخالف حکم قطعى عقل باشد.
- 8. تفسیر قرآن، باید بر اساس منابع صحیح تفسیر باشد
-
شرایط مفسر قرآن:
- اشاره
-
شرایط مفسر قرآن عبارت است:
- 1. آشنایى با ادبیات عرب
- 2. آگاهى از شأن نزول آیات قرآن کریم (تاریخ آیات).
- 3. اطلاع از ناسخ، منسوخ و علوم قرآن
- 4. علم فقه
- 5. آگاهى از احادیث و مراجعه به آنها
- 6. اصول الفقه
- 7. علم به قرائتهاى مختلف
- 8. آگاهى به علم اصول دین
- 9. علم الموهبه
- 10. ایمان به رسالت اسلامى و دعوت قرآن
- 11. آگاهى از بینشهاى فلسفى، علمى، اجتماعى و اخلاقى
- 12. پرهیز از هر نوع پیش داورى «2» و اجتناب از تفسیر به رأى
- 13. آشنایى با تفسیر و ممارست با آن
- 14. آگاهى از تاریخ صدر اسلام
- جمع بندى و نتیجه گیرى
-
منابع تفسیر:
- اول. الفاظ و عبارتهاى هر آیه که مورد تفسیر قرار مى گیرد
- دوم. عقل سالم و فطرى انسان
- سوم. روایات متواتر و قطعى
- چهارم. آیات قرآن دیگر
- پنجم. تفاسیر گذشتگان و علماى سلف از شیعه و سنى
- ششم. مراجعه به لغت و ادبیات عرب
- هفتم. مراجعه به کتابها
- هشتم. شأن نزول آیات
- نهم. مراجعه به تورات، انجیل
- دهم. مراجعه به علوم جدید و کشفیات آنها
- یازدهم. عقل
-
معیارهاى تفسیر معتبر:
-
فصل سوم: روشهاى تفسیرى
- اشاره
- علت پیدایش شیوه هاى مختلف در تفسیر قرآن:
- 1. تفسیر قرآن با قرآن:
- 2. تفسیر قرآن با عقل:
- 3. تفسیر قرآن با روایات:
- 4. روش تفسیر علمى، یا تطبیق آیات قرآن با علوم جدید:
- 5. روش تفسیر موضوعى قرآن کریم:
- 6. روش تفسیر به رأى:
- 7. روش تفسیر رمزى قرآن کریم:
- 8. روش تفسیر اجتهادى (تفسیر کامل):
- جمع بندى و نتیجه گیرى بحث روشهاى تفسیرى:
-
بخش دوم: علم
- فصل اول: قرآن و علم
- فصل دوم: علوم
- فصل سوم: مطالب علمى قرآن
- فصل چهارم: قلمرو علم و دین
- فصل پنجم: رابطه علم و دین چگونه است؟
- فصل ششم: حوزه هاى مختص و مشترک علوم تجربى و دین:
-
بخش سوم: تفسیر علمى
- فصل اول: تمهیدات
-
فصل دوم: تفسیر علمى در بستر تاریخ
- اشاره
-
اول. موافقان تفسیر علمى
- 1. عبد اللّه بن مسعود
- 2. شیخ الرئیس ابو على حسین بن عبد اللّه بن حسن بن على معروف بن ابن سینا
- 3. ابو حامد غزالى
- 4. مرحوم شیخ طبرسى
- 5. امام فخر رازى
- 6. ابن ابى الفضل المرسى
- 7. بدر الدین محمد بن عبد اللّه زرکشى
- 8. جلال الدین سیوطى
- 9. علامه محمد باقر مجلسى
- 10. مرحوم ملا صدرا شیرازى
- 11. حاج ملا هادى سبزوارى
- 12. سید عبد الرحمن کواکبى
- 13. سر سید احمد خان هندى و سید امیر على از هندوستان
- 14. شیخ محمد عبده
- 15. طنطاوى صاحب تفسیر جواهر القرآن
- 16. مصطفى صادق رافعى
- 17. عبد الرزاق نوفل
- 18. سید هبة الدین شهرستانى
- 19. متأخران از ایران
- مخالفان تفسیر علمى
-
قائلان به تفصیل در تفسیر علمى
- 1. سید جمال الدین اسد آبادى
- 2. سید قطب
- 3. رشید رضا
- 4. محمد مصطفى مراغى
- 5. علامه طباطبائى
- 6. آیت اللّه مکارم شیرازى
- 7. آیت اللّه محمد هادى معرفت
- 8. آیت اللّه سبحانى
- 9. آیت اللّه صافى گلپایگانى
- 10. آیت اللّه على مشکینى اردبیلى
- 11. دکتر محمد صادقى
- 12. احمد عمر ابو حجر صاحب کتاب التفسیر العلمى فی المیزان
- 13. احمد امین
-
فصل سوم. دلایل دانشمندان در رابطه با تفسیر علمى
- اشاره
- دلایل موافقان تفسیر علمى به این شرح است:
- نقد و بررسى دلایل موافقان تفسیر علمى
- دلایل مخالفان تفسیر علمى نیز به این شرح است:
- بررسى دلایل مخالفان تفسیر علمى به این شرح است:
- دیدگاههاى تفصیل و دلایل آنها در تفسیر علمى به این شرح است:
- اقسام تفسیر علمى از جهت هدف مفسر:
- اقسام تفسیر علمى از جهت شکل و شیوه تفسیر:
- معیارهاى تفسیر علمى معتبر:
- شناخت مصادیق تفسیر علمى غیر معتبر:
- آثار مثبت تفسیر علمى:
- آثار منفى تفسیر علمى قرآن:
- خلاصه و نتیجه گیرى:
- فصل چهارم: اگر تفسیر علمى به تعارض برخورد نمود چه باید کرد؟
-
فصل پنجم: نمونه هاى تفسیر علمى آیات قرآن
-
قضایا و آیاتى که تفسیر علمى، در آنها صورت مى گیرد:
- اشاره
- 1. پیدایش جهان و آفرینش آن:
- 2. کره زمین، شکل و حرکتهاى آن:
- 3. تعداد آسمانها، کیفیت قرار گرفتن و خلق آنها:
- 4. پیدایش انسان در کره زمین و کیفیت خلقت او:
- 5. زوجیت و لقاح گیاهان:
- 6. استخراج علوم بشرى از قرآن کریم:
- 7. فلسفه غذاهاى حرام و نجس در اسلام:
- 8. غذاهاى حلال مورد توجه قرآن:
- 9. سرانجام و پایان جهان:
- 10. حیات بر روى سیارات دیگر:
- نمونه هایى از تفسیر علمى معتبر: (استخدام علوم در فهم بهتر قرآن)
- نمونه هایى از تفسیر علمى غیر معتبر:
- نمونه هایى از تعارض نظریه ها در تفسیر علمى:
-
قضایا و آیاتى که تفسیر علمى، در آنها صورت مى گیرد:
- کتابشناسى تفسیر علمى
- منابع و مصادر
- فهرست آیات
- فهرست روایات
- فهرست اعلام (اشخاص)
- ۰۲/۰۵/۰۹